W dzisiejszych czasach trudno jest znaleźć produkty spożywcze, które nie zawierają numerów E w swoim składzie. Jedni konsumenci się ich boją, inni unikają, a jeszcze inni je po prostu akceptują. Producenci żywności, w wielu przypadkach, nie wyobrażają sobie współczesnej produkcji bez substancji dodatkowych.
Co kryje się za numerami E i czy rzeczywiście jest się czego bać?
Symbol E wziął swoją nazwę od kontynentu Europa. Wszystkie dodatki do żywności oznaczone literą E zostały zaakceptowane przez EFSA oraz Parlament Europejski i dopuszczone do stosowania w przemyśle spożywczym. Wynika to z Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1333/2008 [3] oraz Rozporządzenia Komisji (UE) NR 1129/2011 [1]. W powyższych aktach prawnych znajdziemy informację o grupach dodatków do żywności, o produktach, w których można je stosować i o dopuszczonych dawkach użycia. Przepisy podają też do jakich produktów spożywczych nie można dodawać żadnych substancji dodatkowych. Do takich należą m.in. masło, mleko, jogurt naturalny, herbata, miód, żywność dla niemowląt i małych dzieci.
Co to oznacza w praktyce?
Producent żywności może użyć substancji dodatkowych zgodnie z obowiązującym prawem unijnym. Na przykład do dżemów możemy użyć pektyny w dawce quantum satis, a do płatków śniadaniowych barwnik annato w dawce max 25 mg/kg. Z czego to wynika? EFSA badając dodatki do żywności określa dla nich ADI (acceptable daily intake), czyli dopuszczalne dzienne pobranie. Ze względu na ADI produkty zostały podzielone na takie o limitowanym użyciu w żywności i nielimitowanym (quantum satis).
Należy podkreślić, że dodatki do żywności są nieustannie poddawane badaniom i kontrolom. Zajmuje się tym EFSA (Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności).
Badania nad barwnikami z grupy Southampton.
W 2007 roku poddano badaniom barwniki z grupy Southampton (azorubina E122, tartrazyna E102, żółcień chinolinowa E104, żółcień pomarańczowa FCF E110, czerwień koszenilowa A E124 oraz czerwień Allura AC E12).
Dodatki zostały poddane badaniu pod kątem wpływu na zachowanie u dzieci. Wyniki wykazały, że spożycie powyższych barwników może powodować nerwowość u dzieci, nadpobudliwość ruchową czy problemy z koncentracją. W rezultacie EFSA zmniejszyła ADI części z tych barwników oraz zdecydowała, że w krajach Unii Europejskiej produkty spożywcze zawierające barwniki z grupy Southampton muszą zawierać informację na opakowaniu: „może mieć szkodliwy wpływ na aktywność i skupienie uwagi u dzieci”.
Kontrola przede wszystkim
Powyższy przykład pokazuje, że dodatki do żywności są cały czas kontrolowane.
W przypadku jakichkolwiek wątpliwości panel EFSA ponownie bada dany składnik i ich wpływ na zdrowie człowieka. W razie konieczności zmianie ulega ADI czy dopuszczalna dawka stosowania składnika w żywności. Dlatego konsumenci mogą mieć pewność, że ich stosowanie zgodnie z obowiązującym prawem jest bezpieczne dla zdrowia.
Po co w takim razie producent dodaje dodatki do żywności?
Z powodu szybkiego tempa życia, konsumenci coraz częściej sięgają po żywność wysokoprzetworzoną. Producenci wychodząc naprzeciw ich potrzebom opracowują produkty wygodne, dania gotowe do szybkiego przygotowania w domu. Ciężko więc wyobrazić sobie ich produkcje bez substancji dodatkowych. Należy pamiętać, że dodatki do żywności nie są spożywane samodzielnie jako żywność, ale dodawane do żywności w celu poprawienia jej jakości, przedłużenia trwałości czy nadania odpowiedniej konsystencji.
Jedno jest pewne – warto czytać etykiety i racjonalnie dokonywać wyborów, stojąc przed sklepową półką, ponieważ to jak wygląda codzienna dieta zależy przede wszystkim od nas!
SŁOWNIK:
ADI – (acceptable daily intake) dopuszczalne dzienne pobranie, jest to taka ilość danej substancji na kg masy ciała na dzień, która spożywana przez całe życie nie ma wpływu na zdrowie człowieka;
Quantum satis – najniższa dawka substancji, niezbędna do osiągnięcia zamierzonego celu technologicznego;
EFSA (European Food Safety Authority) – Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności
WHO (World Health Organzation) – Światowa Organizacja Zdrowia
Źródła:
- Rozporządzenie Komisji (UE) NR 1129/2011 z dnia 11 listopada 2011 r. zmieniające załącznik II do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1333/2008 poprzez ustanowienie unijnego wykazu dodatków do żywności.
- Rozporządzenie Komisji (UE) nr 231/2012 z dnia 9 marca 2012 r. ustanawiające specyfikacje dla dodatków do żywności wymienionych w załącznikach II i III do rozporządzenia (WE) nr 133/2008 Parlamentu Europejskiego i Rady.
- Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1333/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie dodatków do żywności.
- Joanna Gajda-Wyrębek, Jolanta Jarecka, Katarzyna Kuźma, Martyna Beresińska „Zawartość barwników mających szkodliwy wpływ na aktywność i skupienie uwagi u dzieci w wybranych środkach spożywczych” BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. – XLIV, 2011, 3, str. 760–767
